Lezing: Strijd om de macht na de bevrijding van Zuid-Nederland, 1944-1946.

Door: Dr. Henk Termeer

De rol van Vughtenaren Fons Raaijmaakers en Maan Sassen

De militaire verovering van zuidelijk Nederland (september 1944 – maart 1945) als vervolg op de operatie Market Garden was voor de inwoners in alle opzichten een zeer uitzonderlijke periode. Er was dagelijks sprake van levensgevaar, grote verwoestingen, tekort aan allerlei levensmiddelen en de meeste bedrijven en nagenoeg alle burgervervoer over weg en water lagen stil.

Regering en koningin zaten toen al ruim vier jaar in exil in Londen, Zij hadden voor het nog te bevrijden gebied een alomvattende noodwet uitgevaardigd. Die wet, met grote bijzondere volmachten, zou naar verwachting hooguit een dag of zes moeten duren.  Maar door de moeizame verovering van het zuiden bleef die meer dan een half jaar van kracht. In dat ‘bevrijde Zuiden’ was de macht grotendeels overgedragen aan de geallieerde militaire autoriteiten. Voor burgerlijke zaken was er een door Nederlanders bemand Militair Gezag.

Maar dat en ook de geallieerde militairen waren in de lastige praktijk van alledag voor veel taken afhankelijk van de medewerking van het voormalige illegale verzet. Alleen met hulp van oud-illegale werkers en hun helpers bleek het mogelijk om maandenlang de lange frontlijn langs de rivieren te bewaken. En om de grote aantallen van Duitse sympathieën verdachte personen op te sporen en te arresteren. Ook was het moeilijk om te bepalen welke zittende bestuurders en politiemensen betrouwbaar genoeg waren om het burgerlijke bestuur voort te zetten. Daar kwam bij dat die oud-illegalen in het verzet eigen idealen hadden ontwikkeld over de toekomst van het nagestreefde Vrije Nederland. Door de rol van Vughtenaren Fons Raaymakers en Maan Sassen na te lopen zullen we zien hoe die hun verzetsidealen gaandeweg moesten bijstellen.

Praktische informatie

De lezing vindt plaats op woensdag 6 november in DePetrus, Heuvel 2 in Vught. De toegangsprijs is €8,00 bij aanmelding tot uiterlijk 30 oktober. Daarna €10,00. De lezing duurt van 19.30 uur tot ongeveer 21.00 uur. Inschrijven kan hier.

De lezingen zijn een coproductie van Bibliotheek Vught, het Vughts Museum, Stichting Erfgoed Vught en Stichting ABZ. Maandelijks komen zo culturele, historische of kunstzinnige onderwerpen aan bod die vaak een relatie hebben met Vught.