Depotschatje 1: Krokeledokus
De Krokeledokus en zijn Alfredo’s van Dommelbaorzedurp
Het Vughts Museum wil een zo’n goed mogelijk beeld geven van de geschiedenis en cultuur van Cromvoirt, Helvoirt en Vught. Daarbij maakt het museum gebruik van allerlei voorwerpen en kunst uit het depot. Maar veel objecten blijven in het depot liggen of hangen. Daarom belicht het museum elke maand een ‘Depotschatje’.
In de jaren ‘60 had de Hoogheid, Prins Alfredo, in Dommelbaorzedurp een braniestick ofwel een narrenstaf. De staf, narrenstok, zotskolf of marot was een attribuut van de hofnar. De hofnar kleedde zich vaak in een voor hem gemaakt pak, voorzien van zogenaamde narrenbellen. De hofnar vermaakt en staat Prins Carnavalbij.
In de jaren ‘70 kregen de Alfredo’s in Dommelbaorzedurp naar voorbeeld van de Hofnar hun eigen Krokeledokus. De eerste drie Krokeledokussen werden van hout gemaakt door Frits Grips jr. en Jan Suiskens. De afgebeelde bronzen Krokeledokus is gemaakt door Pieter Grips jr., en de zwaarste die ooit gevaardigd is. Willem van Roosendaal, Alfredo VII, heeft deze Krokeledokus het eerste jaar tijdens het carnaval mee gehad. Deze bronzen Krokeledokus was zo zwaar dat de Hoogheid na het carnaval een afspraak met de fysiotherapie moest maken. De jaren daarop kregen de Alfredo’s een lichtere Krokeledokus. De veel te zware bronzen Krokeledokus werd in 2014 geschonken aan het Vughts Museum en is nu te bezichtigen in de carnavalsvitrine in DePetrus.
De Krokeledokus is een van de vier tekenen van waardigheid die de Grootvorst aan Prins Alfredo bij zijn installatie overhandigt, in aanwezigheid van de Boerenadel. Hij dient als symbool van macht en houvast voor de onderdanen van Prins Alfredo.
De Krokeledokus wordt met ziel en zaligheid door kunstenaars ontworpen. In de jaren ‘80 en ‘90 hadden de Krokeledokussen een carnavaleske uitdrukking. Ine Boselie creëerde diverse exemplaren, waarmee de Hoogheden konden pronken. Vanaf 2005 zijn de Krokeledokussen gemaakt naar beeltenis van de Hoogheid. Zo vervaardigde Ans van den Bosch-van Dillen aan de hand van een foto een Krokeledokus die sprekend leek op de aankomende Alfredo. Zij gaf haar eerste creatie de naam ‘Krokeledokus’, ontleend aan de populaire radioserie uit het midden van de vorige eeuw ‘Het klokje van zeven uur en dus…’ Daarin kon je verhaaltjes horen over koning Kaskoeskilewan en Hofnar Krokeledokus. Ans van den Bosch maakte ook de laatste Krokeledokus en wel voor de thans zittende Hoogheid, Z.D.H. Alfredo XXI, Ronald Stolk.
Durpspensionaoris/archivaris Dommelbaorzedurp
Wim de Kroon