Depotschatje 6: Villa Leeuwenstein

Het Vughts Museum wil een zo’n goed mogelijk beeld geven van de geschiedenis en cultuur van Cromvoirt, Helvoirt en Vught. Daarbij maakt het museum gebruik van allerlei voorwerpen en kunst uit het depot. Maar sommige schilderijen blijven in het depot liggen of hangen. Elke maand kiezen de vrijwilligers van de Registratie een ‘Depotschatje’ uit, om op deze manier te belichten.

Toch is er nog wel eens een aanleiding om een ‘depotschatje’ in DePetrus te exposeren. Zo staat het museum stil bij het feit, dat ons mooie Vughtse raadhuis, Villa Leeuwenstein, deze maand 85 jaar geleden met een groot feest werd geopend. In de zijbeuk van DePetrus hangt nu de hier afgebeelde schildering van een kasteelachtig huis in een arcadisch landschap. Herken je het? Het zijn Villa Leeuwenstein en het omliggende park, zoals die vanaf de Boxtelseweg te zien waren voordat het huis werd verbouwd tot raadhuis. Het grote beschilderde jute doek hing destijds in een vertrek van het oude Leeuwenstein.

Op 8 juni 1937 verrichtte de Commissaris der Koningin mr. dr. A. van Rijckevorsel de openingshandeling van het nieuwe raadhuis. De opening van het nieuwe raadhuis trok ruime mediabelangstelling uit alle hoeken van ons land, omdat de aankoop, verbouwing en inrichting van het gebouw en de aanleg van het park de gemeentelijke belastingbetaler helemaal niets hadden gekost! De wereld zat nog midden in de Grote Depressie en de gemeente had geen geld voor ruimere huisvesting.

In 1935 speelde al de ‘Raadhuiskwestie’. De gemeente was in 14 jaar tijd snel gegroeid van ruim 8.000 tot meer dan 13.000 inwoners. Het oude gemeentehuis, sinds 1921 gevestigd in Villa Leeuwenburg aan de huidige Kapellaan, was te klein geworden en het gemeentebestuur zocht een oplossing voor het huisvestingsprobleem.

Allerlei opties werden onderzocht tot zich onverwacht een ongelofelijke oplossing aandiende. Met onder meer een ontvangen gift van fl.50.000,- en de opbrengst van de verkoop van Leeuwenburg kon de gemeente in 1935 Villa Leeuwenstein aankopen. Leeuwenstein werd in 1901 gebouwd in opdracht van de bankier Herman van Rijckevorsel en naar ontwerp van architect J.J. Dony. De som van fl.50.000,- was bijeengebracht door het echtpaar Van Beuningen-Fentener van Vlissingen en ruim 1.300 andere Vughtenaren. Deze oplossing zou de gemeente niets kosten!

De gemeenteraad was niet meteen overtuigd. Dat veranderde toen architect H.W. Valk zijn plannen met het gebouw presenteerde. Men was verbaasd dat hij “Leeuwenstein kon omtoveren tot zo’n prachtig raadhuis”. Bovendien voorzag het plan in werkgelegenheid voor tientallen Vughtse arbeiders en ambachtslieden, die het in deze crisistijd heel zwaar hadden. Begin 1936 besloot de gemeenteraad unaniem Leeuwenstein te bestemmen tot gemeentehuis. De verbouwing ging voortvarend van start en in bijna 1,5 jaar tijd had de villa en ook het interieur een metamorfose ondergaan.

Na 85 jaar en de recente restauratie staat het ‘witte kasteeltje’ er weer net zo mooi bij als in de tijd van de feestelijke opening in 1937.

Urijan Poerink